zeman, zemanin m za feudalizmu príslušník nižšej šľachty: pan Petr z Komorowa a zemane w hrabstwie liptowskem (SUČANY 1471 SČL); zakazalj wydiek wsseczek, aby se kazdy zemanin pod fl 12 zytra w swateho Martyna wstawil (PRÍBOVCE 1567 E); aby hned naši pani zemani issli na pomoc Bojnicom nebo Oslanom, že Turka z tabora wysslo na rabovaniu okolo 14 tisic, a ze nass widiek neobstoji (RUDNO 1663 RaT); swetkowy tenze pastier odpowedel: a to sa zemanga wadga (ABRAMOVÁ 1750); blahoslawena zem, ktera ma zemana za krala, a kterég knjžata za casu sweho geda na obcerstwenj a ne na bugnost (KB 1757); w tem gjstem wjne, ktere od weceri pane pozustawalo, telacinka k obedu byla priprawena a gistemu statečnemu zemanowi k obedu powolanemu byla predložena (TRNAVA 1764) F. ten wskutku zemanem býwá, ktery pekné cnosti míwá (PCh 18. st) peniaze nezaručujú dobré vlastnosti; zemiansky príd: gsu rukogmy lide dobry a wzacni, i zemansczy (ŽK 1473); isslo diwca pre wodu, cez zemansku zahradu (RL 16. st); ktere som weczy mal reformowatj, gsu teto: yakossto pol dworu zemyanskeho zo statku sswagra moyho (D. RAKYTOVEC 1637 E); wie-li swedek, že by tenze gissti Gašpar Buocz mel zemiansky swug dedicny urek (DRAŽKOVCE 1669); o swogu poctiwost zemansku stogi (PALÚDZKA 1761); po zemiansky prísl výraz: nobiliter: po zemansky (KS 1763); zemianstvo [-ian-, -an-; -o, -í] s 1. zemiansky stav: by mv k zemanstwy rad pomohol pan Jan (TREBOSTOVO 1577); nobilitas: zemanstwi (KS 1763); zemanstvo, ktere Palatyna nenawidelo, bogowati pod nim nechtelo (SH 1786) 2. hromad zemania: zemjanstwu unizena supplicatia (MARTIN 1676); stolyce ta mnostwj welke ma zemanstwa (WSt 18. st) F. tam biwa zemanstwj oprawdowe panstwj, kde dobre gmeno nagdess (BV 1652); zemianka [-ian-, -an-] ž: ktery by se z pokuty nakazat nemohli, pani zemanja, zemanky y panny, budu se competenter citowat (TRNOVO 1683 E); gako zemianky dwe sestry wlastne bili sa widaly (V. KUBÍN 1725) F. jedna hranka, dwe hranky, neber sobe zemanky (ZL 18. st)