mešťan, mešťanin [-šť-, -št-, -šč-] m
1. obyvateľ mesta, mestečka: Thomass Gnobel, nass spolusused, mel sud z gednem miesstienem z Warzyna (ŽK 1463); kassdy messten ma dath na pomocz (BOCA 1571); Zacharisa Duchon, obywatel a messtanyn mesta Pezynka (TRENČÍN 1646); Cicero, rymsky messczan (VT 1648); civitatem alicui adimere: z počtu messtianúw wyhoditi (WU 1750) zbaviť niekoho mestských práv;
x. pren swaty angele, nebesstý messtiane (CC 1655) obyvatelia nebies, nebešťania
L. m. božený, prísažný člen mestskej rady: Mertuss Polacowicz, nas miestienyn bozeny (ŽK 1460); Jacobus Bubenyk, mestanyn prisazny w Krupyne (KRUPINA 1694)
2. člen mestskej rady, prísažný: my ffoyt Martinus a miessczenye, tocziz Klos, Michal Prchala, Lelynsky, Wrtek, Michal Hrziczowsky, Hannus Riss (ŽK 1453); cives, urbanus, consul: messtenin, konssel (ML 1779); mešťanov príd privl k 1: Georgius Reisz, slobodny messtyanuw syn (PREŠOV 1787); meštianka ž k 1: civis: messczan, messczanka (VT 1648); tu pristogice do causi hore wzate messtjanky opowazily sa meczi sebou klebety robiti (S. ĽUPČA 1780); meštiansky, mešťaninský príd
1. k 1: do domu Litwynoweho wssedsse z dwema osobamj zemanskeho stawu a s osmima z messtanskeho od gmenowaneho Litwyna odprosyl (Mikuláš Kusý) (RUŽOMBEROK 1598); na Nemcou po domyech messtyanskych wydal krczmar fl 7, d 70 (KRUPINA 1648); mestanske ditky w wssem učeny se cwyčá (KrP 1760); (manželstvo) gest wec cyrkewnj, ne kontrakt messteninsky (HeT 1775)
2. mestský: my na gich slussnu a hodnu zadost roskazali sme do mestenskych knych testament zapisat (JELŠAVA 1595); (kazatelia) nemagj wssak práwa: aniž se wtjrati mágj w cizy urad a messtenynské wecy, aniž sweho powolánj cyle prekračowati magj (HeT 1775); po meštiansky prísl: príslowám bar ze skladáňku, bár bez teg: mešťanski, po mešťanski (BE 1794)
meštianka p. mešťan
meštiansky p. mešťan